OSAFESTIVALEN, VOSS, 28.–30. OKTOBER 2021: Festivalen, som byrja med namnet «Strykarfestivalen» i 1992, «skal vere ein nyskapande møteplass for tradisjons- og samtidsuttrykk og har fast tilhaldsstad på Ole Bull Akademiet på Voss». Pandemien har gjort at tilskiparane har vorte nøydde til å sjå stort på siste del av målet. Både i fjor og i år var mesteparten av tilskipingane i Voss idrettshall. Namnet på festivalen har ein etter spelemannen Sigbjørn Bernhoft Osa. I tillegg til å vera ein meisterspelemann var han også ein klassisk skulert fiolinist. Programprofilen reflekterer det tilhøvet.
Årets utgåve av festivalen skriv seg inn i soga som ein av dei beste. Bjarte Eike og Barokksolistane, Stian Carstensen og Ola Kvernberg, Torgeir Waldemar og Abilsø spelemannslag, Aofaott og Thov Wetterhus sytte for det.
For storparten av publikum byrjar ikkje festivalen før fredag, men dei som kjenner vitjingstida si møtte opp i Gamlekinoen torsdag kl 22:00 for høyra munnharpespelaren Thov G Wetterhus frå Numedalen. Munnharpe med vreng heitte det i programmet, og vreng på ei munnharpe får ein med eit godt gebiss og fleksibel munnhole. Wetterhus brukar på diskret vis elektronikk, men det tek aldri overhand. Heilt utmerka fungerte det på gangaren «Triløytingen» – som truleg var den einaste slåtten på repertoaret som ikkje er å finna på plata Stålslått som Wetterhus gav ut tidlegare i år.
Festivalen blei uhøgtideleg opna av Stian Carstensen. Rapportane fortel at det likna meir på ein performance enn ei tradisjonell opning. Etterpå var det duka Bjørn Kåre Odde og sekstetten han hadde med seg til å framføra musikken frå plata Folk Chamber. Odde og Vegar Vårdal har arrangert musikken. Musikken og arrangementa er fine, men framføringa var til tider litt reservert.
Langt mindre reservert var den lokale nyskapningen Aofaott eller åfått som det heiter på normalisert nynorsk. Ordet kjem av det norrøne adjektivet áfátt og tyder noko som har ein feil eller mangel. Bandnamnet har opplagt ein ironisk undertone. Initiativtakaren er trekkspelar og komponist Irene Tillung, og ho hadde fått med seg Guro Kvifte Nesheim på hardingfele og Hardanger d’amore, Bjørnar Ekse Brandseth, gitar, Arne Toivo Fjose, bass og Kåre Opheim, trommer og perkusjon. Repertoaret er sett saman av folkemusikalske hits, og Aofaott har late repertoaret gjennomgå ein kokvask, i følgje Tillung. For ein som har lært klesvask etter metoden prøving og feiling, veit at vaskar du ein ullgenser på 95 grader er han tova og redusert frå storleik XL til tvangstrøye for småborn. Kokar ein fargerike kunststoffklede sit ein att med eit blast uformeleg stykke tøy. Dette språklege bilete må Tillung leggja vekk snarast, i alle fall i denne samanhengen. Aofaott var alt anna enn blast. På opningsnummeret «Hopparen» serverte Tillung nokre belgdrag i beste tex-mex-stil som bar bod om kor bandet ville. Ekse Brandseth og Opheim brøytte veg, og Toivo Fjose var med på notane, men med minimalt med prøvetid var det ikkje anna å venta enn at bandet i første rekkje fekk vist fram eit rikt potensiale.
Det er 19 år sidan 16 år gamle Gunnhild Sundli stod på scenen på Vossa Jazz som frontfigur for bandet Gåte. Noko har ikkje endra seg på desse åra. Framleis er ho midtpunkt. Om ho er omgjeve av eit klassisk rockeinstrumentarium eller trøorgel, akustisk gitar og perkusjon, så er det denne laserstrålen av ei stemme som definerer uttrykket. Repertoaret til Gåte er i stor grad prega av folkeviseskatten vår, og det er i desse tolkingane Sundli er på sitt beste.
Stian Carstensen og Ola Kvernberg inviterte til musikalsk loppemarknad av det virtuose slaget. Operettesvisker, polka frå Romsdalen, Emil i Lønneberget-temaet, «Mjølkesyreslåtten» og indisk raga ala Beatles, westernswing og den nykomponerte kjærleiksvisa om Tor Mikkel Wara og Laila Anita Bertheussen, «Nidelven» (som allsong), bulgarsk musikk i ein høveleg skakk taktart, Ellingtons «It Don’t Mean A Thing» og ekstranummeret «Life on Mars?». Etter denne Bowie-klassikaren var det mange som var glade dei hadde hugsa å ta med lommetørkle. Det pendlar mellom innleving og ironisk distanse i eit tempo som ingen gjer dei etter.
Etter det mindre vellukka Tuvas blodklubb i fjor der det meste verka som nokon prøvde å kyssa med plastikkvisir, prøvde festivalen seg på danse-crossover med break og halling med DJ Lars Finborud og perkusjonist Anders Fretheim som musikalsk tilretteleggjarar. Her kom James Brown, hallingar og afrobeat i fin blanding og Navid Spagetti Rezvani hiphop/break, Torkjell Lunde Børsheim og Ådne Kolbjørnshus, hallingdans med ein ikkje namngjeven konferansier og innpiskar. Litt ut i framsyninga kalla konferansieren fram ei kvinne som fekk i oppgåve å vurdera kven av dei tre dansarane som imponerte henne mest (sic!) Gode Osafestival! Me skriv 2021. Har de ikkje andre rollar å tildela kvinner i eit slikt prosjekt? Gult kort (på grensa til oransje)!
Torgeir Waldemar og Abilsø spelemannslag serverte det beste du kan få av americana eller nordicana her på berget. I spelemannslaget finn ein profilerte musikarar som Jørund Fluge Samuelsen, munnspel og vokal, John Vinge, tangentar og vokal, Åsmund Reistad – mandola, bass og vokal, Tuva Syvertsen, fele og vokal og Kåre Opheim, trommer. Sistnemnde er eit unikum, spesielt i slike samanhengar. Han har årelang røynsle i å sparka i gang Real Ones, og her fargela og groova han på dynamisk vis, men alle i bandet tilfører noko personleg.
Med The Alehouse Sessions ynskjer Bjarte Eike og Barokksolistene ikkje berre å formidla musikken som blei spelt på skjenkestovene i Storbritannia på 16 og 1700-talet, men også framføringspraksis er eit vesentleg element. Den distanserte geniale kunstnaren som ei overjordisk makt hadde gjeve guddommelege evner og innsikter høyrer romantikken til. Her er musikaren i nærkontakt med publikum og får energi og speleglede av denne kontakten. Kommunikasjonen musikarane i mellom er burlesk fleipande, men ikkje la deg lura. Samspelet er ein saumlaus affære. Breaks, dynamikk og rytmiske og harmoniske skifte er den vidgjetne turen i parken, men her ligg det årelang øving bak. Eg veddar ei god flaske raudvin på at det aldri fanst eit så godt ensemblet på pubane i Storbritannia på 16 og 1700-talet.
Om The Alehouse Session var eit førebels festivalhøgdepunkt, tok det ikkje Bjarte Eike og Barokksolistane meir enn 15 timar å overgå seg sjølv. Prosjektet Purcell Playground (hovedbildet) er eit makelaust prosjekt om ein makelaus komponist. 36 år fekk Henry Purcell på jorda, men han sette markerte spor etter seg. Ensemblet hadde blitt forsterka med både bass og cello, men forsterkinga som verkeleg skapte ovundring var den engelske sopranen Mary Bevan. Ho fekk elddåpen med «Mad Bess of Bedlem». Bevan synte seg som ein eminent historieforteljar. Høgdepunktet var utdraget frå tredje akt av operaen Dido og Aeneas med ein koreografi som var utvikla på grupperom seks på Park Hotel.
Osafestivalen sette punktum med Kim Rysstad trio. Rysstad hadde med seg Birger Mistereggen på perkusjon og Trym Bjønnes på gitar og vokal. Repertoaret kunne vore valt med sikrare grep, men «Håvard Hedde» er framleis gåsehud-vakker. Osafestivalen har aldri vore betre!
Tekst: Lars Mossefinn
Foto: Knut Utler
Thov Wetterhus
Aofaott
Ola Kvernberg og Stian Carstensen
Waldemar
The Alehouse Sessions, Bjarte Eike og Barokksolistene
